d Mevzuat - SUARE Project
x
x
Türkçe

Mevzuat

Türk Medeni Kanununda, istek üzerine, 60 yaşını dolduranlara, yaşlılığı, engelliliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğinin ispat edilmesi üzerine kısıtlama ve vasilikten kaçınma hakkı tanınmıştır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı Vergi İletişim Müdürlüğü Çağrı Merkezinden 444 0 189 çağrı merkezinden, sadece kira geliri elde eden ve vergi dairesine gidemeyecek olan 60 yaş ve üstü mükelleflere Gayrimenkul Sermaye iradı beyannamesi doldurularak senede bir kere Mart ayında randevu talebi hizmeti verilmektedir

  • Huzurevleri,
  • Gündüz ve Evde Bakım Merkezleri,
  • Sağlıklı Yaş Alma ve Dayanışma Merkezleri,
  • Yaşlı Hizmet Merkezleri,
  • Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleridir.
  • Yaşlılar için Palyatif Bakım
  • Yaşlı Yaşam Evi
  • Evde Sağlık Hizmetleri

Bakanlığa bağlı huzurevleri, yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezleri ücretlidir. Kuruluşun ve odanın özelliklerine göre ücretin miktarı değişmektedir ancak ekonomik ve sosyal yönden yoksunluk içinde olan yaşlılar ile İstiklal Madalyası bulunan ve aylık bağlanan kişiler, bu gelirden başka geliri olmadığını belgeleyen yaşlılar eşleri ile birlikte bakım hizmetleri merkezlerinden ücretsiz olarak faydalanabilirler.

Huzurevlerine kabul koşulları:
60 yaş ve üzerinde olmak,
Yeme, içme, banyo, tuvalet ve bunun gibi günlük yaşam etkinliklerini bağımsız olarak yapabilecek durumda olmak,
Ruh sağlığı yerinde olmak,
Bulaşıcı hastalık taşımamak,
Bağımlılık yapacak madde ya da alkol bağımlısı olmamak,
Sosyal ve/veya ekonomik yoksunluk içinde bulunduğu sosyal inceleme raporu ile saptanmış olmak.

Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerine kabul koşulları:
60 yaş ve üzerinde olmak,
Bedensel ve zihinsel gerilemeleri nedeniyle periyodik ya da sürekli olarak özel ilgi ve korumaya muhtaç olmak,
Ruh sağlığı yerinde olmak,
Bulaşıcı hastalık taşımamak,
Bağımlılık yapacak madde ya da alkol bağımlısı olmamak,
Sosyal ve/veya ekonomik yoksunluk içinde bulunduğu sosyal inceleme raporu ile saptanmış olmak. 

  1. Dilekçe
  2. Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği
  3. Nüfus Cüzdanı Örneği
  4. İkametgah Belgesi
  5. Gelir Durumunu Gösterir Belge Örnekleri
  6. Sosyal çalışmacı tarafından düzenlenecek sosyal inceleme raporu,
  7. Sağlık Kurulu Raporu

Sağlık Raporunun karar bölümünde “Huzurevine girmesinde sakınca yoktur” ya da “Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezinde bakım görmesinde sakınca yoktur” ibaresi yer almalıdır.

Hizmetin tamamlanma süresi 5-30 gün arasındadır.

  1. Sosyal Servis
  2. Sağlık Servisi
  3. Fizyoterapi Servisi
  4. Beslenme Servisi
  5. Teknik Servis

  1. Alo 183 hattından yapılan bildirimler başvuru olarak kabul edilmektedir.
  2. Yaşlıların ikamet ettikleri mahaldeki huzurevi, merkez müdürlükleri, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İl Müdürlüğüne, il ve ilçelerde bulunan Sosyal Hizmet Merkezlerine veya Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüne başvuru yapılabilmektedir.
  3. E-devlet üzerinden de başvuru yapılabilir.

Başvuru süreci tamamlanan yaşlı kabul edilir sıraya alınır ya da reddedilir. Kabulü uygun görülen yaşlının dosyası, yaşlının cinsiyeti, kalmak istediği oda tipi ve başvuru tarihi itibarıyla sıraya konulur. Sırası gelen yaşlıya çağrı yapılır. Çağrıya icabet etmeyen yaşlıya son çağrı yapılır. Gelmemesi durumunda dosya işlemden kaldırılır.

• Teknik hizmetler (yaşlıların evinde yapılacak basit tamirat, sıhhi tesisat, her türlü onarım, boya-badana, yaşlıların ihtiyacına göre evin özel düzenlenmesine yönelik tadilatlar vb.),
• Sağlık hizmetleri (pansuman yapma, kan şekeri ölçme, tansiyon ölçme, enjeksiyon yapma, ilaç verme takibi vb.),
• Psikolojik destek ve yönlendirme hizmetleri (yaşlıların durum tespitinden sonra tespit edilen ihtiyacına göre yaşlının psikologla görüştürülmesi, sağlık birimine yönlendirilmesi, gerekli ise bireysel görüşme ve ilgili birimlere yönlendirilmesi vb.),
• Rehberlik ve mesleki danışmanlık(ilaç yüzdelerinin, faturalarının ödenmesinde, hasta bezi, tekerlekli sandalye, havalı yatak, medikal malzeme vb. ihtiyaçlarının teminine ilişkin rehberlik vb.),
• Sosyal destek hizmetleri (sohbet, alış-veriş yapma, yaşlıya refakat etme vb.),
• Kişisel bakım (vücut temizliği, berber hizmeti vb.),
• Ev temizliğinin yapılması,
• Yemek yapımına yardım hizmetleri.

Huzurevlerine bağlı ek ünite olarak açılan yaşlı yaşam evleri, yaşlıların eşleriyle birlikte kalabileceği bir oda, mutfak banyo ve tuvaletten oluşan her türlü hizmeti kuruluş tarafından karşılanan evlerdir.

Yaşlı yaşam evlerine başvuru koşulları huzurevine başvuru koşulları ile aynı olup, huzurevlerine veya Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklerine yapılacak başvurular ile gerekli yönlendirmelere yapılmaktadır. Ücretleri ise yine huzurevi ücret koşulları ile aynıdır.

Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı evde diğer aile bireyleriyle birlikte yaşayan veya kimsesiz, yaşlı, engelli, felçli, yatalak veya hayatını başkalarına bağımlı olarak idame ettirmek zorunda olan bakıma muhtaç bireylere; KOAH gibi solunum sistemi hastalığı olan bireylere; evde bakım gerektiren kanser hastalarına; yatağa bağımlı hale gelmiş ileri derecedeki kas hastalarına; hastaneden taburcu edilen ve tedavisine evde devam edilmesi gereken hastalara; kaza geçirmiş olup kısa süreli hemşirelik hizmetlerine gereksinim duyan hastalara “Evde Sağlık Hizmeti” sunmaktadır.

Evde Sağlık Hizmetine başvurmak isteyen hastalar 4443833 numaralı telefonu arayarak kayıt yaptırabilirler. Sonrasında, hastanın kimlik bilgileri, raporu ve evde sağlık hizmetleri başvuru formu ile birlikte il sağlık müdürlüklerinin ilgili birimlerine, aile hekimlerine veya kamu hastanelerinin evde sağlık birimlerine başvuru yapmaları gerekmektedir.

Özel Huzurevleri 55 yaş üstü bireylerin sürekli bakımlarının, sosyal, fiziksel ve psikolojik rehabilitasyon hizmetlerinin verildiği, bireysel öz bakım, sosyal destek, barınma, beslenme, temizlik gibi hizmetler sunan özel sosyal hizmet kuruluşlarıdır. 55 yaşın altındaki bireyler zorunlu hallerde gerekli incelemeler sonucunda il müdürlüğü onayı ile kuruluşa kabul edilebilir.

Özel huzurevleri ve yaşlı bakım merkezleri ücretlidir. Bu kuruluşların ücretleri bulundukları ilin Valilik tavan fiyatlarına göre belirlenmiş olup, yaşlı veya yaşlı yakını tarafından ödenir. Daruşşafaka Cemiyetlerine ait kuruluşlar hariç her kuruluş kapasitesinin en az %3’ü kadar ücretsiz yaşlıya bakmakla yükümlüdür. Ücretsiz kontenjandan faydalanacak olan yaşlılar Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklülerince belirlenmektedirler.

55 yaş üzerindeki yaşlı bireyler hangi kuruluşta kalmak istiyorsa kendisi ya da yakını, bakım vereni tarafından doğrudan huzurevine yazılan dilekçe ile müracaat edebilir.

2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamında:

  • 65 yaşını tamamlamış olan,
  • Uzun vadeli sigorta kollarına tabi olacak şekilde çalışmayan,
  • Nafaka bağlanmamış veya nafaka bağlanması mümkün olmayan,
  • 2828 sayılı Kanun kapsamında harçlık almayan,
  • Sosyal güvenlik kurumlarından bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayan,
  • Kendisi ve eşi dikkate alınmak suretiyle kişi başına düşen ortalama aylık geliri, asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden az olan Türk vatandaşlarına bağlanmaktadır. 

    • 2022 sayılı Kanun kapsamındaki yaşlı aylıkları başvuruları kişinin ikametgâhının bulunduğu il ya da ilçedeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına (SYDV) yapılmaktadır. 
    • Başvuruda bulunan kişiler ve aynı hanede birlikte yaşadığı kişilerin gelir, servet ve harcama durumu Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemi üzerinden sorgulanır ve hane ziyareti yapılmak suretiyle sosyal yardım incelemesi yapılır. Başvurular, bu veriler ile mevzuat hükümleri doğrultusunda Vakıf Mütevelli Heyetlerince değerlendirilerek karara bağlanmaktadır. 
    • Aylıklar bu dönemlerde hak sahibinin doğum yılının son rakamına göre ilgili ayın 5’i ila 9’u arasında PTT’ye yatırılmaktadır. 
    • Ödemeleri yatırılan kişilere SMS ile bildirim yapılmaktadır. 
    • Ödeme bilgileri e-devlet portalı üzerinden sorgulanabilmektedir. 
    • Posta ve Telgraf A.Ş. (PTT) gişelerinden, talep edilmesi halinde ilave bir ücret ödemeksizin ve hiçbir yaş sınırlaması olmaksızın “Konutta Teslim” hizmeti ile konutlarında, isteğe bağlı olarak sosyal kartlar ile aylıklarını ödeme işlemleri gerçekleştirilmektedir, ayrıca bu kartlar alışverişlerde kullanılabilmektedir. 
    • Nafakaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla, 2022 sayılı Kanun uyarınca bağlanan aylıklar kişinin rızası olsa bile haczedilemez, başkasına devir ve temlik edilemez. 
    • 65 yaşın doldurulmasından önce %40-69 arası engelli aylığı bağlanmış olanların aylıkları aynı şekilde ödenmeye devam olunmaktadır. 
    • Yaşlı aylığı almakta iken %70 ve üzeri engelli olduklarını sağlık kurulu raporu ile kanıtlayanların aylıkları diğer şartların da sağlanması halinde “% 70 ve üzeri Engelli Aylığına’ dönüştürülmektedir. Ancak engel oranı %70’in altında olan kişilerin bu yöndeki başvuruları kabul edilememektedir.

2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun ek 7 nci maddesi uyarınca engelli evde bakım desteğinden yararlanmayan ve muhtaç durumda olup kişisel bakımlarıyla temel ve zaruri ihtiyaçlarını karşılayamayan 65 yaş üstü vatandaşlarımız faydalandırılmaktadır. Yardımdan yararlanabilmek için ikamet edilen yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına müracaat etmek gerekmektedir. Muhtaç durumda bulunan yaşlı vatandaşlarımızın ev temizliği, kişisel bakımları, temel ve zaruri ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından “Yaşlı ve Engellilere Evde Bakım Hizmeti Verilmesi” projeleri uygulanmaktadır.

65 yaş üstü bireyler genel sağlık sigortasından ücretsiz olarak faydalanabilmektedirler.

Sadece yaşlı haklarını konu alan ulusal veya uluslararası bir Yaşlı Hakları Sözleşmesi bulunmamakla birlikte yaşlı hakları temel düzenlemelerde yer almıştır. Uluslararası düzenleme olarak Birleşmiş Milletler Yaşlı İlkeleri yaşlı hakları konusunda yol gösterici olmaktadır.

Ülkemizde Anayasamızın 10.Maddesiyle yaşlılara yönelik pozitif ayrımcılık ilkesi teminat altına alınmıştır. Buna göre: “Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.”

Anayasamızın 61. Maddesinde de yaşlıların korunması ve yaşlılara sağlanacak haklar güvence altına alınmıştır. Buna göre: “Yaşlılar, Devletçe korunur. Yaşlılara Devlet yardımı ve sağlanacak diğer haklar ve kolaylıklar kanunla düzenlenir.”

Tüketici haklarına göre ticari reklamlar, yaşlıları aldatıcı, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu ve istismar edici olamaz.

Yaşlılara yönelik genel bir elektrik, su, telefon/iletişim veya doğalgaz indirimi veya muafiyeti yoktur. Ancakbelediyeler, belediye meclislerinde alınan kararlar doğrultusunda yaşlıları su vb. hizmetlerinden ücretsiz veya indirimli faydalandırabilmektedir. Bu mal ve hizmetleri üreten şirketler de benzer uygulamalar yapabilmektedirler.

Bazı GSM operatörleri, zaman zaman yaşlı bireylere özel tarifeler uygulamaktadır.

Belediyeler tarafından yaşlılara yönelik bazı hizmetler kapsamında kimi belediyeler yatılı kurum bakımı hizmeti sunarken kimi belediyeler yaşa bağlı sağlık sorunları, fiziksel güçsüzlük ya da ekonomik yetersizlikler nedeniyle yaşlılara evde bakıma destek (öz bakım hizmetleri vb.), evde sağlık, ev bakımı, temizliği ve onarımı, aşevi/yemek, sosyal yardım, sosyal kültürel faaliyetler, danışmanlık vb. hizmetler vermektedir.

65 yaş üstü Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Müze ve ören yerlerine kimlik ibrazı ile ücretsiz olarak girebilmektedirler. Aynı zamanda 65 Yaşını Doldurmuş, Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz T.C. Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında 2022 sayılı Kanun kapsamında kişilere gişeden yer numarası almak kaydı ile temsilleri opera, bele ve tiyatro hizmetlerinden ücretsiz izleyebilme imkanı sunulmaktadır. 

65 yaş ve üzeri kişiler Şehir içi kara ve deniz taşımacılığında taksi, taksi dolmuş, dolmuş, rekreaktif, turistik ve servis amaçlı kullanılan araçlar hariç olmak üzere; demiryolları ve denizyollarının şehiriçi hatları ile belediyelere veya belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlere ait şehiriçi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanırlar.

Aynı zamanda 65 yaş ve üzeri kişiler demiryolları ve denizyollarının şehirlerarası hatlarından ise %50 indirimli olarak yararlanma hakkına sahiptirler.

Bedel ödemeden hizmet almak için 65 yaş üstü kartının çıkarılması zorunludur. 65 yaş üstü ücretsiz ulaşım kartı almak için şehirdeki kart başvuru merkezlerine veya belediyelere başvuru yapmak gerekmektedir.

65 yaş üstü ücretsiz ulaşım kartı almak için şehirdeki kart başvuru merkezlerine veya belediyelere başvuru yapmak gerekmektedir. Vatandaşlar kimlik kartları ve 1 adet vesikalık fotoğrafları ile birlikte başvuru merkezlerine, belediyelere ve Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı il müdürlüklerine giderek kart için başvuru yapmalıdır.

  • Nüfus cüzdanı
  • Bir adet vesikalık fotoğraf

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çağrı Merkezlerinden Alo 183 Sosyal Destek Hattı aracılığı ile aile, kadın, çocuk, engelli, yaşlı, şehit yakınları ile gaziler ve gazi yakınlarına yönelik hizmetlere ilişkin çağrılar değerlendirilerek rehberlik ve danışmanlık hizmeti sunulmaktadır. 7 gün 24 saat çalışma esasına göre hizmet verilmektedir.

Yaşlılık aylığı, yaşın ilerlemesi nedeniyle çalışma kapasitesinde azalma yaşayan ve bunun sonucunda gelir kaybı yaşayan sigortalılara destek olmak amacıyla kurulan yaşlı sigortasından sağlanan aylık yardımdır.